Республикӑн халӑх пултарулӑх центрӗ Канаш районӗнчи Культура ҫуртӗнче ҫамрӑксем валли «Вечерка вместо дискотеки» программа ирттернӗ. Тепӗр майлӑ каласан, ку вӑл Пӗрлехи фольклор кунӗ тенине пӗлтерет. Мероприяти тӗллевӗ — чӑваш йӑли-йӗркине ҫӗнӗ технологисем урлӑ ҫамрӑксем хушшинче сарасси.
Мероприятие 12 юрӑпа ташӑ коллективӗ хутшӑннӑ. Вӗсем тӗрлӗ йӑла-йӗркене кӑтартса панӑ: «Утӑҫи», «Салтака ӑсатни», «Тӑла тӳни», «Кӑшарни», «Улах», «Йӗтес чӗртни», «Ача чӑкӑчӗ», «Мӑнкун», «Ниме», «Туй», «Ҫӑнӑхта».
Пӗрлехи фольклор кунне Элӗк районӗнчи «Валинкке», Патӑрьел районӗнчи «Ҫӑлкуҫ», Йӗпреҫ районӗнчи «Эревет», Канаш районӗнчи «Татмӑш ен», Комсомольски районӗнчи «Шурӑмпуҫ», Красноармейски районӗнчи «Трак ен», Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Шокӑль», Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи «Сӗнтӗр», Муркаш районӗнчи «Екрем», Ҫӗрпӳ районӗнчи «Ямаш», Шупашкар районӗнчи «Шордан», Шӑмӑршӑ районӗнчи «Аххаяс» коллективсем хутшӑннӑ.
2020 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗнче Шӑмӑршӑ район администрацийӗн вырӑнти ҫулсене пӑхса тӑнӑшӑн укҫа тӳлемелле пулнӑ. Анчах подрядчик укҫа-тенке кӗтсе илейменнипе суда тавӑҫ тӑратнӑ.
Суд ыйтӑва татса панӑ. Район администрацийӗн ӗҫшӗн кӑна мар укҫа тӳлеме тивӗ. Унӑн вӑхӑтра тӳлеменшӗн те нухрат кӑларса хумалла.
Ведомство палӑртнӑ тӑрӑх, подрядчике укҫа вӑхӑтра тӳлеменшӗн район администрацийӗн пуҫлӑхӗ айӑплӑ. Кунпа суд та килӗшнӗ. Пуҫлӑха хыснана 484 пин тенкӗ тавӑрса памалла тунӑ.
Мускавра ӗҫлесе пурӑнакан чӑвашсем футболла выляссипе ӑмӑрту ирттернӗ. Патӑрьел районӗнчи «Авангард» хаҫатра пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑййа 6 команда — Улатӑр, Патӑрьел, Канаш, Йӗпреҫ, Елчӗк, Шӑмӑршӑ районӗсен хастарӗсем — хутшӑннӑ.
«Вӑйӑ ҫивӗч те интереслӗ иртнӗ. Пирӗн район команди финалта Йӗпреҫсемпе вылянӑ. Вӑйӑ пӗр-пек очкосемпе вӗҫленнӗрен пенальти тапнӑ. Патӑрьелсем иккӗмӗш вырӑна тухнӑ. Вӑйӑсене йӗркелеме Треньелӗнчи В. Зайцевпа Чӑваш Ишекӗнчи А. Краснов тӑрӑшнӑ.
Патӑрьелӗнчи А. Моисеев «Чи лайӑх тапӑнса вылякан», Именкассинчи А. Нянин «Чи лайӑх хӳтӗлевҫӗ», Треньелӗнчи О. Михайлов «Чи лайӑх вратарь» ятсене тивӗҫни те кӑмӑллӑ», — хыпарланӑ хаҫат.
Шӑмӑршӑ районӗнчи 32 ҫулти арҫынна ватӑсене ҫаратнӑшӑн суд тунӑ. Анчах кинемейсем ҫакна кӗтсе илеймен, суд пуличчен вилнӗ.
2020 ҫулхи акан 28-мӗшӗнче ҫӗрле ҫутта сӳнтернӗ те 99 ҫулти кинемей патне кӗнӗ, ватӑскере ҫӗре йӑвантарса кӗсйинчи 5800 тенкине вӑрланӑ. Унччен ҫак арҫын ун патӗнче юсав ӗҫӗсем тунӑ.
Пӗлтӗр ҫу уйӑхӗнче вара Шӑмӑршӑра пурӑнакан хӗрарӑм патне кӗрсе телефон вӑрланӑ. Утӑ уйӑхӗнче 92-ри кинемей патне кӗрсе минтер айӗнчи 5 пин тенке йӑкӑртнӑ. 2020 ҫулхи кӑрлачӑн 2-мӗшӗнче ҫӗрле лавккана кӗрсе тӳлев йышӑнмалли терминалтан 7 пин тенкӗ вӑрланӑ.
Арҫынна ҫирӗп режимлӑ колоние 3 ҫуллӑха ӑсатма йышӑннӑ. Шел, кинемейсем суда кӗтсе илеймен, вилнӗ.
Чӑвашкинона Хальхи истори патшалӑх архивӗпе пӗрлештерме йышӑннине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аса илтерер: Чӑвашкинон хӑш-пӗр пайне культура учрежденийӗсен хушшинче пайланӑ. Ҫамрӑксен театрӗ кинотеатрсене аталантарас енӗпе ӗҫлӗ.
Театр директорӗ Елена Николаева пӗлтернӗ тӑрӑх, культура учрежденийӗ Кино фончӗн конкурсне хутшӑнса кинозал уҫма 7 муниципалитета документсем хатӗрлесе пама хатӗ. Кунта сӑмах Улатӑр, Канаш, Красноармейски, Муркаш, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле тата Елчӗк районӗсем пирки пырать. Паянхи куна илсен,4 хулапа 14 районта 18 культура учрежденийӗнче кинозалсем пур.
Шӑмӑршӑ районӗнчи Асанкасси ялӗнчи 59 ҫулти арҫынна йӗрке хуралҫисем тытса чарнӑ. Ӑна вӗсем пӗр ял ҫыннине вӗлернӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Следстви версийӗ тӑрӑх, 2022-мӗш ҫулхи ака уйӑхӗ 2-мӗшӗнче ирхине 60 ҫулти тата 59 ҫулти икӗ арҫын пӗрле эрех ӗҫнӗ. Унтан иккӗшӗ харкашма тытӑннӑ. Кӗҫӗнреххи аслӑраххне чӗри тӗлӗнчен ҫӗҫӗпе чикнӗ. Аманнӑ арҫын кӑштахран инкек вырӑнӗнчех вилсе кайнӑ. Усал туни тухса тарнӑ. Арҫыннӑн виллине тепӗр ирхине ывӑлӗ тупнӑ.
Чӑваш Енӗн Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулса ӗҫленӗ Александр Ефремова ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курнӑ тесе ирӗкрен хӑтармасӑр 1,5 ҫуллӑха айӑпланӑ. Унсӑр пуҫне унӑн патшалӑх органӗсенче ҫитес 2 ҫулта ӗҫлеме юрамӗ. Вӑл патшалӑха тӑкак кӳнӗ тесе ӑна 21 миллион тенкӗ тӳлеттерме йышӑннӑ. Приговор хальлӗхе саккунлӑ вӑя кӗмен-ха.
Суд палӑртнӑ тӑрӑх, Александр Ефремов министрӑн пӗрремӗш ҫумӗнче ӗҫленӗ вӑхӑтра 2016 ҫулхи раштав уйӑхӗн 23-мӗшӗнчен тытӑнса 2017 ҫулхи пуш уйӑхӗн 9-мӗшӗччен Шӑмӑршӑ районӗнчи вӑрман хуҫалӑхӗнче 3,6 гектар ҫинче вӑрман касма ирӗк панӑ. Вӑл вӑрман ҫӗр ҫийӗннинчен сыхлаканскер пулнӑ, ҫав лаптӑкри йывӑҫсене калӑпӑшӗпех касма юраман. Сӑр юханшывӗ хӗрринче хӑйӑр кӑларма та вӑлах ирӗк панӑ.
Паян, нарӑсӑн 20-мӗшӗнче, хурлӑхлӑ хыпар ҫитрӗ — чӑваш халӑхӑн паллӑ хастарӗ Мадуров Фёдор Иванович пирӗнтен яланлӑха уйрӑлса кайрӗ. Пире пӗлтернӗ тӑрӑх Фёдор Ивановича хӑйӗн ҫуралнӑ ялӗнче, Баскакра, пытарӗҫ. Сывпуллашу ӑҫта тата хӑҫан иртесси хальлӗхе паллӑ мар.
Мадуров Фёдор Иванович — чӑваш скульпторӗ, графикӗ. Юлашки ҫулсенче вӑл ытларах чӑваш йӑли-йӗркине упракан мӑчавар пек паллӑччӗ.
Фёдор Иванович 1942 ҫулхи ака уйӑхӗн 24-мӗшӗнче Шӑмӑршӑ районӗнчи Баскак ялӗнче ҫуралнӑ. 80 ҫула ҫитиччен икӗ уйӑх ҫеҫ пурӑнса ҫитеймерӗ. Унӑн чи паллӑ ӗҫӗ — 1989 ҫулта туса лартнӑ «Дорога та Москву» композици. Малтан вӑл Шупашкарӑн «Рашча» ункине илем кӳретчӗ, унтан ӑна 500 ҫуллӑх парка куҫарса лартрӗҫ. Каярах вара унтан та ҫак композици ҫухалчӗ. Фёдор Ивановичӑн ӗҫӗ ҫавӑн пекех Шӑмӑршӑ районӗнчи «Чӑваш вӑрманӗ» паркӗнче вырнаҫнӑ. Вӑл «Время и жизнь» ятлӑ.
1989 ҫулта Фёдор Мадурова Чӑваш АССР тава тивӗҫлӗ художникӗ ятпа чысланӑ. Вӑл ҫавӑн пекех Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш комсомолӗсен преми лауриачӗ. 1990–1994 ҫулсенче вӑл Чӑваш АССР Аслӑ Канашӗн вуниккӗмӗш пухӑвӑн депутачӗ пулнӑ.
Ҫӗнетнӗ информаци: Фёдор Ивановичпа юнкун, нарӑсӑн 23-мӗшӗнче ирхи 9-па 10 сехет хушшинче сывпуллашӗҫ.
Шӑмӑршӑ районӗнчи Карапай Шӑмӑршӑри психоневрологи диспансерӗнче ҫӗнӗ ҫын пуҫлӑх тилхепине тытнӑ. Социаллӑ учреждение ертсе пыма Андрей Вазанова шаннӑ.
Андрей Петровичпа коллектива ӗнер, нарӑс уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, республикӑн ӗҫ тата социаллӑ хӳтлӗх министрӗ Алёна Елизарова паллаштарнӑ. Унччен Андрей Вазанов Шӑмӑршӑ районӗнчи халӑха социаллӑ хӳтлӗх паракан центрта 14 ҫул тӑрӑшнӑ.
Министр ҫӗнӗ ӗҫе кӳлӗннӗ ҫынна тата психоневрологи диспансерӗн коллективне ӑнӑҫу суннӑ.
Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Валентина Молодцыгина паян, кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче, 70 ҫул тултарнӑ.
Вӑл Шӑмӑршӑ районӗнчи Анат Чаткасси ялӗнче 1952 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 27-мӗшӗнче ҫуралнӑ. 1972 ҫулта Шупашкарти культурӑпа ҫутӗҫ училищинчен хӑй тӗллӗн вӗреннӗ театр коллективӗсен режиссёрӗ пулма вӗренсе тухнӑ.
Валентина Молодцыгина пурнӑҫне, чӑн та, театрпа ҫыхӑнтарнӑ. Вӑл Чӑваш пукане театрӗнче, 1975-2007 ҫулсенче Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче актёрта, 2008 ҫултанпа Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче администраторта ӗҫленӗ.
Юбиляр йывӑр чире пула, шел те, икӗ ҫул каялла пӗр урисӗр тӑрса юлнӑ.
Хальхи вӑхӑтра Валентина Молодцыгинан ывӑлӗ Андрей ашшӗпе (Валерий Молодцыгин та артист пулнӑ, анчах пурнӑҫран ҫамрӑклах уйрӑлса кайнӑ) амӑшӗн ӗҫне малалла тӑсать.
+0.3 °C